Thành lập công ty công nghệ (AI) tại Nhật Bản trọn gói (2025): Hướng dẫn chi tiết

Nhật Bản đang đối diện một trong những thách thức lớn nhất của thế kỷ 21: dân số già hóa nhanh chóng và lực lượng lao động suy giảm. Đây là bài toán quốc gia mà các Doanh nghiệp, chính phủ và xã hội Nhật đều phải tìm cách giải quyết.

Trong bối cảnh đó, AI trở thành giải pháp chiến lược để tự động hóa, tối ưu quy trình và giảm bớt sự phụ thuộc vào nhân lực truyền thống. Chính nhu cầu mang tính cấp bách này đã mở ra một thị trường rộng lớn cho các công ty công nghệ quốc tế.

Nhật vốn nổi tiếng toàn cầu với thế mạnh về robotics, IoT, và công nghệ sản xuất thông minh. Hệ sinh thái công nghệ tại Nhật đang ngày càng tích hợp AI vào các lĩnh vực như sản xuất, tài chính, logistics, chăm sóc sức khỏe và ô tô tự lái.

Đây chính là nền tảng thuận lợi để các công ty AI quốc tế hợp tác, thử nghiệm và triển khai sản phẩm ngay trong một thị trường có tính ứng dụng cao.

Chính phủ Nhật Bản đặt đổi mới sáng tạo (Innovation) và chuyển đổi số (Digital Transformation) là trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế. Nhiều chính sách ưu đãi, quỹ hỗ trợ và chương trình hợp tác quốc tế được triển khai nhằm thu hút doanh nghiệp công nghệ nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực AI. 

Điều này giúp các công ty quốc tế khi mở chi nhánh hoặc công ty con tại Nhật không chỉ được chào đón mà còn có cơ hội tiếp cận nguồn lực tài chính và nghiên cứu.

Nhật Bản là quê hương của nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới như Panasonic, Rakuten, SoftBank, Toyota, Honda, v.v. Đây đều là những khách hàng doanh nghiệp (B2B) có nhu cầu mạnh mẽ trong việc ứng dụng AI vào sản xuất, thương mại điện tử, viễn thông, và dịch vụ tài chính. 

Đối với các công ty AI quốc tế, việc có mặt tại Nhật giúp dễ dàng tiếp cận những đối tác tầm cỡ toàn cầu, mở rộng quy mô kinh doanh và khẳng định uy tín trên thị trường châu Á.

Anthropic, công ty AI nổi tiếng của Mỹ với ứng dụng Claude, đã chính thức công bố kế hoạch mở chi nhánh đầu tiên tại châu Á đặt ở Tokyo. Văn phòng mới này tập trung phục vụ khách hàng doanh nghiệp Nhật, đồng thời hợp tác với các tập đoàn lớn như Panasonic và Rakuten Group để triển khai sản phẩm.

Có thể nói, động thái này không chỉ giúp Anthropic đến gần khách hàng Nhật hơn, mà còn khẳng định Tokyo đang trở thành “cửa ngõ” chiến lược của Anthropic để tiến sâu vào thị trường châu Á.

Trước Anthropic, OpenAI – cái tên gắn liền với ChatGPT – cũng đã có bước đi tương tự. Tháng 4/2024, OpenAI chọn Tokyo làm nơi đặt văn phòng đầu tiên tại châu Á. Không chỉ đơn thuần là mở rộng hiện diện, OpenAI còn hé lộ kế hoạch “bản địa hóa” mô hình GPT cho tiếng Nhật – một bước đi thể hiện sự nghiêm túc với thị trường này.

Không đứng ngoài cuộc, Microsoft – gã khổng lồ công nghệ của Mỹ – cũng đẩy mạnh đầu tư với gói 2,9 tỷ USD vào hạ tầng điện toán đám mây và GPU tại Nhật. Song song đó, hãng còn lập trung tâm nghiên cứu Microsoft Research Asia tại Tokyo, tập trung vào các mảng tiên phong như embodied AI, AI xã hội và thần kinh học.

Mục tiêu của Microsoft rất rõ ràng: đưa AI từ phòng thí nghiệm vào thực tiễn, đồng hành cùng các doanh nghiệp Nhật trên hành trình chuyển đổi số.

Một điểm sáng khác là liên doanh SB OpenAI Japan, là kết quả hợp tác giữa SoftBank và OpenAI. Với ngân sách đầu tư lên tới hàng tỷ USD mỗi năm, liên doanh này không chỉ cung cấp giải pháp AI cho thị trường Nhật, mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Nhật Bản muốn giữ vai trò trung tâm của bản đồ AI châu Á.

Không chỉ đón làn sóng quốc tế, Nhật còn chứng kiến sự trỗi dậy của chính mình. Sakana AI – startup do hai cựu kỹ sư Google thành lập tại Tokyo – chỉ sau một năm ra mắt đã đạt định giá 1,5 tỷ USD.

Sakana AI tập trung vào nghiên cứu trí tuệ tập thể (collective intelligence), là một hướng đi khác biệt thể hiện tinh thần sáng tạo rất “Nhật”: khi AI không chỉ là công nghệ, mà còn là triết lý kết nối giữa con người.

Bên cạnh các tập đoàn toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam cũng đang khẳng định vị thế tại thị trường Nhật:

• FPT Software: hơn 20 năm hiện diện, với hàng nghìn nhân sự và nhiều dự án AI cho các tập đoàn Nhật.
• CMC Technology: mở văn phòng thứ ba tại Tokyo (2024), trở thành thành viên Keidanren – Tổ chức kinh tế hàng đầu Nhật Bản.

Ngoài ra, các công ty như NashTech, VSII cũng đang tham gia thị trường với dịch vụ AI và chuyển đổi số.

Nhật Bản là một trong những quốc gia đầu tư mạnh vào AI với nhiều lĩnh vực ứng dụng: chăm sóc sức khỏe, sản xuất tự động hóa, tài chính, logistics, bán lẻ. Chính phủ và doanh nghiệp Nhật sẵn sàng chi ngân sách lớn để triển khai giải pháp AI, mở ra cơ hội hợp tác dồi dào cho startup và công ty quốc tế.

Những “ông lớn” như Sony, SoftBank, Rakuten, Panasonic luôn tìm kiếm đối tác công nghệ để gia tăng năng lực cạnh tranh. Doanh nghiệp mới có thể tận dụng hệ sinh thái này để hợp tác nghiên cứu, triển khai sản phẩm hoặc mở rộng kênh phân phối.

Chính phủ Nhật đẩy mạnh Digital Transformation (DX) và Society 5.0, trong đó AI là trọng tâm. Các chính sách ưu đãi về thuế, quỹ nghiên cứu, hỗ trợ startup quốc tế, giúp doanh nghiệp nước ngoài giảm rủi ro và tăng tốc phát triển.

Sở hữu văn phòng tại Tokyo hay Osaka – hai trung tâm kinh tế và công nghệ lớn nhất Nhật Bản – giúp Doanh nghiệp nâng cao uy tín trong mắt đối tác quốc tế, đồng thời dễ dàng thu hút nhân sự chất lượng cao trong ngành công nghệ.

Chi nhánh là phần mở rộng trực tiếp của công ty mẹ ở nước ngoài. Doanh nghiệp có thể sử dụng chi nhánh để triển khai hoạt động thương mại, ký hợp đồng và cung cấp dịch vụ AI ngay tại Nhật Bản.

• Ưu điểm: Thủ tục thành lập nhanh, chi phí vận hành thấp hơn so với công ty con.
• Hạn chế: Công ty mẹ phải chịu trách nhiệm pháp lý và tài chính trực tiếp với toàn bộ hoạt động của chi nhánh.

Công ty con là pháp nhân độc lập, thường được thành lập dưới dạng Kabushiki Kaisha (KK) hoặc Godo Kaisha (GK) tại Nhật. Đây là hình thức được nhiều tập đoàn lớn trong lĩnh vực AI lựa chọn để phát triển lâu dài.

• Ưu điểm: Pháp nhân độc lập, tăng uy tín với khách hàng Nhật, dễ dàng ký kết hợp đồng lớn.
• Hạn chế: Yêu cầu vốn điều lệ, thủ tục thành lập và duy trì phức tạp hơn.

Văn phòng đại diện phù hợp với doanh nghiệp mới thăm dò thị trường. Văn phòng này không được phép thực hiện hoạt động kinh doanh có doanh thu mà chỉ tập trung vào nghiên cứu, khảo sát, marketing hoặc liên lạc.

• Ưu điểm: Dễ thành lập, chi phí thấp.
• Han chế: Không được phát sinh doanh thu trực tiếp tại Nhật.

Đây là hình thức hợp tác với đối tác Nhật Bản để thành lập công ty liên doanh. Mô hình này phù hợp với doanh nghiệp AI muốn tận dụng nguồn lực, khách hàng sẵn có và hiểu biết địa phương của đối tác Nhật.

• Ưu điểm: Tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro, dễ tiếp cận mạng lưới khách hàng Nhật.
• Hạn chế: Cần thỏa thuận rõ ràng về tỷ lệ vốn góp, quyền kiểm soát và chiến lược phát triển.

Có. Nhật Bản cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% vốn công ty. Bạn có thể lựa chọn thành lập Kabushiki Kaisha (KK) hoặc Godo Kaisha (GK) mà không bắt buộc phải có cổ đông hay thành viên người Nhật.

Doanh nghiệp AI thường chọn Kabushiki Kaisha (KK) vì loại hình này được đánh giá cao về uy tín, dễ dàng kêu gọi vốn và hợp tác với các tập đoàn lớn. Nếu bạn muốn thủ tục đơn giản, chi phí thấp hơn, Godo Kaisha (GK) cũng là lựa chọn phù hợp.

Có. Chính phủ Nhật và các địa phương như Tokyo, Osaka thường có chương trình hỗ trợ startup AI và công nghệ cao thông qua:

• Giảm thuế và hỗ trợ tài chính.
• Kết nối với quỹ đầu tư mạo hiểm và trung tâm R&D.
• Visa kinh doanh (Business Manager Visa) cho nhà sáng lập nước ngoài.

Liên hệ với GLA để được tư vấn, hỗ trợ về các chính sách hỗ trợ Doanh nghiệp bạn khi thành lập công ty tại Nhật Bản. 

Không bắt buộc. Doanh nghiệp nước ngoài có thể mở chi nhánh hoặc công ty con tại Nhật mà không cần đối tác bản địa. Tuy nhiên, việc có đối tác Nhật sẽ giúp thuận lợi hơn trong tiếp cận thị trường, khách hàng và mạng lưới kinh doanh địa phương.